Zamek Grodno wybudowany został na szczycie góry Choina (ok. 450 m n.p.m.) na styku Gór Wałbrzyskich i Sowich. Warownia wznosi się nad doliną rzeki Bystrzycy Świdnickiej, dawniej zwaną Śląską Doliną. Zamek Grodno jest jednym z najbardziej malowniczo położonych zamków na Śląsku. Na wzgórzu znajduje się rezerwat przyrody „Góra Choina” o powierzchni ok. 19,13 ha. Dzieje zamku Grodno sięgają zamierzchłych czasów. Jedna z legend podaje, że już w 800 r. pewien angielski rycerz (sic!) założył w tym miejscu czworoboczną drewnianą strażnicę. Dalszą rozbudową obiektu miał się zająć książę Bolesław Wysoki, syn Władysława Wygnańca. Informacje te jednak nie są poparte żadnymi dokumentami i tylko nadają zamkowi pewnej tajemniczości. Pierwszy zachowany dokument świadczący o istnieniu zamku pochodzi z 1315 r., wymieniony jest w nim zamek o nazwie Kinsberg i burgrabia Kilian von Haugwitz. W tym czasie, podobnie jak duża część południowego Dolnego Śląska, zamek stanowił część księstwa świdnicko-jaworskiego. Jako główną przyczynę budowy warowni podaje się zabezpieczenie szlaku handlowego, który biegł poniżej zamku, w dolinie rzeki Bystrzycy. Powszechnie budowę murowanego zamku przypisuje się Piastowi Śląskiemu księciu Bolkowi I Surowemu. W I połowie XIV w., za panowania księcia Bolka II Małego, rozbudowany został zamek górny, który wtedy składał się już z wieży obronnej, dwóch kamiennych budynków stanowiących pomieszczenia załogi, wieży bramnej, drewnianych zabudowań gospodarczych oraz dużego dziedzińca. Wszystko to otoczone było grubym murem obronnym.
W 1392 r. Zamek Grodno wraz z całym księstwem świdnicko-jaworskim został wchłonięty do Korony Czeskiej. Obiekt, podobnie jak i inne piastowskie warownie, stał się wprost własnością dworu królewskiego i mógł być oddawany (przekazywany) na różnorodnych prawach. W XV w. Zamek Grodno stał się siedzibą rycerzy-rozbójników, którzy wraz ze swoimi drużynami trudnili się w okolicy rozbojami i grabieżą. Takim rozbójnikiem na zamku był w latach 1443–1450 Jerzy Mühlheim zwany Puschke. Od 1465 r. Zamek Grodno stał się własnością rodu Czettritzów. W 1553 r. zamek nabył Krzysztof I von Hochberg z Książa, a w 1545 r. na zlecenie cesarza Ferdynanda I warownia przeszła na własność Macieja von Logau.
Za sprawą Macieja von Logau zaniedbany zamek został przebudowany w nowym renesansowym stylu. Prace te kontynuował do 1587 r. jego syn – Jerzy von Logau. W ramach przebudowy powstał dolny dziedziniec otoczony murem obronnym z pięcioma bastejami, brama wejściowa z budynkiem mieszkalnym, piekarnia, łaźnia i budynki gospodarcze. Z tego okresu przebudowy pochodzą również interesujące detale rzeźbiarskie i architektoniczne, zwłaszcza portale z szarego piaskowca w pomieszczeniach zamku górnego oraz zaliczany do najpiękniejszych na Śląsku portal budynku przedbramia. Pod koniec XVI w., na skutek kłopotów finansowych, wdowa po Jerzym von Logau została zmuszona zrezygnować z posiadłości i wraz z dziećmi opuściła zamek na zawsze.
W trakcie trwania wojny trzydziestoletniej zamek został zdobyty przez Szwedów i częściowo zniszczony. W 1680 r. wybuchł tu krwawo stłumiony bunt chłopów, przeciwko ówczesnemu właścicielowi baronowi Jerzemu von Ebenowi. W 1689 r. w wyniku uderzenia pioruna spłonęła wieża zamkowa. Od 1774 r. zamek przestał już być rezydencją magnacką, zamieszkiwała w nim już tylko służba. Budowla popadła w ruinę, w 1789 r. zawaliła się część okalających murów, a potem południowa ściana gotyckiego dziedzińca i w końcu zachodnie skrzydło mieszkalne. W 1823 r. okoliczni chłopi nabyli zamek na licytacji, celem rozebrania go i pozyskania tanim kosztem materiałów budowlanych. Ich planom zapobiegł prof. Johann Gustav Büsching z Wrocławia, któremu sąd po protestach przyznał Zamek Grodno w dożywotnie użytkowanie. Dzięki działaniom prof. Büschinga zamek został zabezpieczony przed dalszym niszczeniem i uchroniony przed rozbiórką. Następcy profesora, hrabia Fryderyk von Burghaus w latach 1840–1855 oraz baron Maksymilian von Zedlitz w latach 1860–1907, przeprowadzili wiele prac adaptacyjnych, zmieniając oblicze zamku i przystosowując go do celów turystycznych. Do zakończenia II wojny światowej Zamek Grodno był w posiadaniu rodziny von Zedlitzów.
Od 2008 r. właścicielem Zamku Grodno jest Gmina Walim, która powierzyła zarządzanie obiektem Centrum Kultury i Turystyki w Walimiu.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz