Zespół pieców w Iłży

Piec szybowy – rodzaj pieca przemysłowego z wysoką komorą (stąd nazwa) używanego do przetapiania materiałów. Pierwsze piece szybowe znane były już parę tysięcy lat temu - późne odmiany dymarki. Obecnie używany do wytopu metali, wypalania wapna lub przetwarzania minerałów w wysokich temperaturach. Piec w Iłży był prawdopodobnie wykorzystywany do wypalania wapna i skał wapiennych (kamień wapienny), w celu uzyskania z nich wapna palonego. 

Piec kręgowy Hoffmana - piec do wypału cegieł. Do szybkiego rozwoju cegielnictwa w 2. połowie XIX w. przyczynił się wynalazek Fryderyka Eduarda Hoffmanna (1858 r.). Piec kręgowy zdecydowanie usprawniał wypał cegieł, gdyż umożliwiał ciągłą pracę (piec rozpalony na wiosnę mógł pracować do późnej jesieni – zimowa przerwa pracy cegielni wynikała z warunków naturalnych: surowe cegły nie schły na mrozie) i wykorzystywał wtórnie ciepłotę spalin, a więc zapewniał bardziej racjonalne gospodarowanie paliwem. 

Ciągłą pracę pieca kręgowego umożliwiała jego genialna konstrukcja. Chłodne powietrze zasysane przez otwarte bramki przepływa przez komory ze stygnącymi, wypalonymi przed kilkoma dniami cegłami. Chłodzi je i podgrzane przez nie wędruje dalej przez komory o zamurowanych bramkach, gdzie wypał zakończył się przed kilkoma godzinami i cegła ma jeszcze kilkaset °C – jest więc zbyt gorąca by ja wyjąć. Im bliżej strefy wypału, tym powietrze ma wyższą temperaturę (w zakresie 200 – 700°C). Tak podgrzane powietrze wpada do komory, w której odbywa się wypał (w zależności od składu chemicznego gliny w temperaturze 960 - 1100°C). Gorące powietrze płynie dalej i podgrzewa cegły ułożone w następnej komorze. Dopiero teraz, po ostudzeniu do ok. 200°C, jest odciągane kanałem dymowym do komina. W następnych komorach czekają na wypał ułożone cegły. 

Praca pieca jest ciągła – ogień krąży w nim z prędkością ok. 1 - 2 komór na dobę. Cały czas trzeba dostarczać do niego miał węglowy do wypału (zasypywany jest on od góry specjalnymi kanałami, przez palacza odpowiedzialnego za stałą kontrolę wypału), a także na bieżąco wyjmować wypalone cegły z jednej strony pieca i układać świeże do wypału z drugiej. W zależności od wielkości pieca cykl wędrowania ognia przez piec trwał przez kilkanaście dni.